Làm sao phải có người thầy giỏi để đào tạo ra lớp sinh viên giỏi

Các đồng chí phải quyết tâm làm

Tại buổi làm việc với nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Cố vấn Ban chấp hành Trung ương Đảng, tôi được phân công trình bày mục đích, yêu cầu, những nội dung cơ bản và phương pháp luận của đề tài khoa học; nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng rất chăm chú lắng nghe. Và khi tôi vừa dứt lời, không cần chờ đợi lâu nguyên Thủ tướng đã nói ngay: "Tôi rất đồng tình với việc nghiên cứu đề tài: Tư tưởng Hồ Chí Minh với sự nghiệp xây dựng và phát triển GTVT Việt Nam. Tôi nghe các đồng chí tôi hiểu, tôi hiểu rộng ra và xa hơn. Bởi vì đất nước trong tình hình hiện nay, trong thế giới ngày nay với tốc độ phát triển kinh tế và công nghệ, như chúng ta biết, thì GTVT như Bác Hồ nói, phải đi trước…"

Tiếp đó, đồng chí Nguyễn Chí Bảo - Hiệu trưởng Trường Đại học GTVT trình bày quá trình hình thành và phát triển của Nhà trường... "Thực hiện Nghị quyết số 14/NQ-TW của Bộ Chính trị về cải cách giáo dục, từ năm học 1987 - 1988 ngành nghề và hình thức đào tạo của Trường Đại học GTVT có sự thay đổi cho phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Lãnh đạo Nhà trường đã xác định đào tạo những điều mà xã hội cần, người học cần, nền kinh tế cần chứ không phải chỉ đào tạo những cái mà người thầy đang có.

Để thực hiện đổi mới đó, từ năm 1986 trở đi, công tác nghiên cứu khoa học của Nhà trường thực hiện theo chu trình kín "Khoa học - Kỹ thuật - Sản xuất". Công tác chuyển giao công nghệ, lao động sản xuất được quan tâm, quản lý thống nhất. Nhà trường đã thành lập một số trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật. Trước đó, từ năm học 1978 - 1979, Trường Đại học GTVT bắt đầu tổ chức đào tạo sau đại học và được nhà nước chính thức công nhận là cơ sở đào tạo nghiên cứu sinh trong cả nước với 9 chuyên ngành…

Nguyên Thủ tướng vẫn với phong thái ung dung, trầm tư lắng nghe người trình bày; đồng chí Hiệu trưởng thấy không khí trầm lắng quá có vẻ lo nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng liệu có nghe rõ và hiểu hết lời mình trình bày không nên âm điệu chậm lại. Thấy vậy, nguyên Thủ tướng lên tiếng ngay "Tôi vẫn đang nghe đây!"… Khi đó, không khí trong phòng trở lại bình thường và rồi bắt đầu từ đó đến lượt nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng đàm đạo, chỉ giáo cho chúng tôi.

"…Ở nước ta, ngành GTVT là động lực, tiền đề đưa nền kinh tế - xã hội phát triển, đưa nước ta trở thành nước công nghiệp hóa và hiện đại hóa, đồng thời phải đào tạo và nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên, các nhà khoa học. Bên cạnh đó, Nhà trường cần đổi mới giáo trình tài liệu, trang thiết bị phương tiện… để phục vụ cho giảng dạy và học tập được tốt.

Bây giờ, các đồng chí đã thấy rõ sứ mệnh của mình yêu cầu, đòi hỏi phải vươn lên. Vậy bằng cách nào? Bằng cách nào thì bản thân các đồng chí, rồi Bộ GTVT, các xí nghiệp phải suy nghĩ? Với quy mô, trình độ như hiện nay thì chưa đáp ứng được, làm sao phải lớn mạnh về lượng và chất, về trình độ của đội ngũ giảng viên. Phải có những người giỏi trong nước, người Việt Nam giỏi ở nước ngoài. Nếu cần, mời người giỏi từ nước ngoài vào. Mặt khác, cử người đi học, bởi vì về ngành này mình chậm, mình đi sau, thua kém người ta, do đó chúng ta cần phải đi học họ.

Làm sao bây giờ? Các đồng chí phải suy nghĩ, đồng thời phải thiết kế và thi công xây dựng hạ tầng GTVT ngày một lớn mạnh. Trong việc giảng dạy cũng vậy, làm sao có sáng tạo mới hơn thì chất lượng sinh viên ra trường mới được nâng lên. Với sự phát triển của tin học, công nghệ mới sẽ mang lại lợi ích to lớn nếu biết vận dụng. Tôi không nghĩ là tôi có gì mới nói với các đồng chí, bởi vì anh em ở các chuyên ngành khác nhau nên đều biết hết rồi. Do đó, các đồng chí chỉ còn làm thôi. Điều đặc biệt là cần vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào đây thì tuyệt vời, sẽ làm cho Nhà trường ngày một phát triển, nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng nhấn mạnh.

Cần có người giỏi, người thật giỏi trong đội ngũ những người dạy

Khi tiếp chúng tôi là vào những năm cuối của thế kỷ XX, mà nguyên Thủ tướng đã tiên đoán: "Sắp tới có thể những cái mới ra đời mà mình vẫn chưa tiên lượng hết được. Thực sự như vậy. Bởi vì, cách đây mấy chục năm không ai tưởng tượng được sự phát triển ngành GTVT và rồi sự phát triển đó đã đến với chúng ta hôm nay.

Với gia tốc của công nghệ phát triển thì có những phát minh mới. Do đó, làm sao có người giỏi, phải có người thật giỏi trong đội ngũ những người dạy. Và anh em phải biết tận dụng những người đang làm, những người có tài năng, tâm huyết, người ta vừa làm các công trình nhưng vừa giúp vào việc đào tạo. Làm sao tập hợp được tất cả những người giỏi trong nước và liên hệ với người Việt Nam giỏi ở nước ngoài, rồi học tập họ.

Nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã căn dặn chúng tôi. Chúng ta phải học tập, bởi vì còn thua kém người ta xa quá; minh đi sau, đi chậm, do đó chúng ta phải chơi thân với người khác đi nhanh hơn mới kịp, chứ chưa nói là đón đầu. Muốn đón đầu phải có người cực kỳ giỏi, phải có phát minh mới. Ở đây, tôi không nghĩ rằng, công nghệ mới nó có cái gì hạn chế mà nó cho phép con người sử dụng những phương tiện mới mà cách đây 10 năm người ta không thể nghĩ ra được. Qua đây, tôi chỉ muốn trao đổi với các đồng chí một số vấn đề gợi mở, còn nói những cái thông thường chỉ mất thời giờ của anh em, không giải quyết được vấn đề gì!

Làm sao đưa Trường Đại học GTVT ngang tầm với đòi hỏi của sự nghiệp đổi mới

Tôi được biết, theo quy định, Cố vấn Ban chấp hành Trung ương chỉ tiếp các đơn vị công tác, khách mời trong thời gian 30 phút, nhưng lần này chúng tôi được phép phá lệ tới 45 phút. Tiếp chúng tôi, nguyên Thủ tướng ân cần nói: "Tôi cảm ơn các đồng chí đã cho tôi biết những vấn đề như thế này và hỏi ý kiến tôi. Tôi mong muốn làm sao phải xây dựng ngành mình, nghề mình, Nhà trường theo hướng nào đó phải lớn mạnh, hội nhập quốc tế. Phải lớn mạnh cả về lượng và chất, nhất là về trình độ, năng lực, đào tạo bắt kịp với yêu cầu, với đòi hỏi phát triển nhanh hạ tầng GTVT để vực nền kinh tế, đưa đất nước tiến lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa lên, làm cho đời sống xã hội ngày một đi lên.

Làm được những điều nêu trên không đơn giản. Phải có đầu tư trong nước và nước ngoài. Từ đó đòi hỏi phải mở rộng quan hệ hợp tác với nước ngoài, phải tranh thủ sự ủng hộ của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ GTVT và các bộ, ngành khác, các công ty lớn. Ở đây đòi hỏi, chúng ta phải năng động, có người chuyên trách để làm cho Nhà trường ngang tầm với đòi hỏi của sự nghiệp đổi mới hiện nay.

Câu chuyện đã diễn ra 30 năm và những lời chỉ bảo ân cần của nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng vẫn còn mang tính thời sự. Ghi lại câu chuyện này cốt để cùng nhau phấn đấu thực hiện bằng được những lời chỉ bảo và đặt niềm tin của nguyên Thủ tướng Phạm Văn Đồng vào sự phát triển, đổi mới của Trường Đại học GTVT nói riêng và các trường đại học nói chung.