Dấu ấn nghiên cứu, giải pháp sáng tạo tại Công ty Cổ phần TTTH đường sắt Vinh

Mỗi năm gần 100 sáng kiến, giải pháp kỹ thuật

Chia sẻ với PV Tạp chí Xây dựng, ông Trần Hải Anh, Giám đốc Công ty CP Thông tin tín hiệu Đường sắt Vinh cho biết, năm 2023, Công ty vinh dự được Tổng công ty Đường sắt Việt Nam trao tặng Cờ thi đua "Đơn vị đổi mới khoa học công nghệ xuất sắc nhất", phần nào khẳng định vai trò tiên phong trong đổi mới sáng tạo của đơn vị. Thành quả này là một trong những thành quả nổi bật của phong trào thi đua sáng tạo, cải tiến, ứng dụng khoa học công nghệ của Công ty trong giai đoạn 2020 – 2025, vốn đang lan tỏa mạnh mẽ và trở thành "văn hóa sáng tạo" trong toàn công ty.

"Giai đoạn 2020 - 2025, phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật tại Công ty lan tỏa mạnh mẽ đến từng tổ sản xuất, từng cán bộ, người lao động, trở thành nét văn hóa đặc trưng trong lao động sáng tạo. Trung bình mỗi năm, toàn công ty có gần 100 sáng kiến, giải pháp kỹ thuật được đăng ký, trong đó nhiều sáng kiến áp dụng hiệu quả trong thực tiễn sản xuất kinh doanh, mang lại giá trị kinh tế trăm triệu đồng, góp phần nâng cao năng suất lao động, chất lượng vận hành thiết bị, bảo đảm an toàn thông tin tín hiệu và giảm thiểu chi phí bảo trì thường xuyên", Hải Anh nói thêm.

Tìm hiểu cho thấy, giai đoạn này, nhiều sáng kiến tiêu biểu của cán bộ, kỹ sư Công ty CP Thông tin tín hiệu Đường sắt Vinh đã được Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khen thưởng. Có thể kể đến sáng kiến "Phần mềm giám sát đường ngang cảnh báo tự động qua mạng LAN, Internet" được trao giải Xuất sắc tại "Giải thưởng Nguyễn Đức Cảnh năm 2023 – một trong những giải thưởng cao quý tôn vinh công nhân, lao động kỹ thuật có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua yêu nước.

Tận dụng thế mạnh trên, Công ty đã và đang nhanh chóng bắt nhịp xu thế chuyển đổi số, với giải pháp là tập trung nguồn lực để xây dựng và triển khai nhiều phần mềm quản lý, giám sát và vận hành kỹ thuật, tạo nền tảng số hóa đồng bộ cho hệ thống thông tin tín hiệu, từng bước chuyển từ quản lý truyền thống sang quản trị dựa trên dữ liệu và công nghệ số.

Cụ thể, triển khai giải pháp quản trị doanh nghiệp với phần mềm Base.vn tích hợp các ứng dụng điều hành doanh nghiệp trên nền tảng công nghệ 4.0; Phần mềm quản lý kế hoạch, lao động, tiền lương, giúp đồng bộ hóa dữ liệu kế hoạch, nhân sự và nâng cao tính minh bạch trong quản trị nội bộ. Trong quản lý kỹ thuật chuyên ngành: Vận hành hệ thống giám sát đường ngang cảnh báo tự động và giám sát thiết bị phòng máy, phục vụ công tác theo dõi tình trạng thiết bị theo thời gian thực. Ứng dụng phần mềm quản lý thiết bị để hỗ trợ kiểm soát chặt chẽ thiết bị, lịch sử hình thành, quá trình sửa chữa và chu kỳ thay thế vật tư. Sử dụng phần mềm quản lý hồ sơ tài liệu: Số hóa toàn bộ hồ sơ thiết bị, tài liệu kỹ thuật, biên bản nghiệm thu, sơ đồ đấu nối, bản vẽ hoàn công… để hình thành kho dữ liệu số hóa dùng chung cho toàn công ty. Việc truy xuất nhanh, chính xác, đồng bộ dữ liệu sẽ giúp nâng cao hiệu quả xử lý công việc, đồng thời giảm thiểu phụ thuộc vào tài liệu giấy, tối ưu chi phí vận hành.

Xác định vai trò tiên phong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ

Tìm hiểu thêm cho thấy, trong giai đoạn 2020 - 2025, Công ty CP Thông tin tín hiệu Đường sắt Vinh đã nghiên cứu, triển khai thực hiện 04 đề tài khoa học công nghệ cấp Tổng công ty mục đích ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác điều hành chạy tàu, giảm áp lực, đảm bảo an toàn giao thông đường sắt, nâng cao năng lực vận tải của ngành đường sắt.

Cụ thể, năm 2021, công ty đã nghiên cứu thực hiện đề tài "Nghiên cứu, thiết kế hệ thống kết nối tín hiệu các ga cho đường ngang cảnh báo tự động", với mục tiêu tăng cường độ tin cậy và chính xác của đường ngang cảnh báo tự động, góp phần giảm thiểu tai nạn tại các đường ngang. Nghiên cứu đã được triển khai lắp đặt tại khu đoạn đường sắt Vinh – Chợ Sy, đem lại kết quả khả quan và được đề xuất nhân rộng trong toàn mạng lưới đường sắt hiện hữu, tạo nền tảng công nghệ ứng dụng cho các tuyến đường sắt mới.

Năm 2023, Công ty chủ trì triển khai thực hiện đề tài: "Nghiên cứu, lắp đặt thử nghiệm hệ thống hỗ trợ cảnh báo sớm chướng ngại tại đường ngang lên đầu máy". Giải pháp của đề tài hướng tới việc bổ sung thêm một lớp bảo vệ cho các đường ngang, thông qua hệ thống phát hiện chướng ngại vật và truyền tín hiệu từ đường ngang lên đầu máy theo gian thực. Khi phát hiện chướng ngại vật xuất hiện bất thường trong vùng giao cắt đường ngang, hệ thống sẽ gửi tín hiệu cảnh báo trực tiếp lên đầu máy, giúp lái tàu có thể chủ động giảm tốc hoặc hãm dừng đoàn tàu, giảm thiểu rủi ro tai nạn nghiêm trọng.

Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá xếp loại xuất sắc, ghi nhận về tính mới, tính ứng dụng thực tiễn cao và khả năng nhân rộng trong toàn ngành. Sau quá trình nghiên cứu, hệ thống đã được triển khai lắp đặt thử nghiệm tại đường ngang cảnh báo tự động Km311+400, tuyến đường sắt Hà Nội – TP. Hồ Chí Minh.

"Kết quả bước đầu cho thấy hệ thống hoạt động ổn định, cảnh báo chính xác, kịp thời, hỗ trợ hiệu quả cho lái tàu trong việc xử lý tình huống, góp phần nâng cao độ an toàn tại điểm giao cắt. Đề tài đã vinh dự đạt "Giải thưởng Sáng tạo" của Đoàn Thanh niên Khối Doanh nghiệp Trung ương, góp phần khẳng định vai trò tiên phong của Công ty CP Thông tin tín hiệu Đường sắt Vinh trong việc ứng dụng công nghệ mới phục vụ an toàn giao thông đường sắt", ông Lê Đình Diện, Phó giám đốc Công ty CP Thông tin tín hiệu Đường sắt Vinh chia sẻ.

Sang năm 2024, Công ty chủ trì thực hiện đề tài: "Nghiên cứu, lắp đặt thử nghiệm hệ thống điện thoại sử dụng công nghệ VoIP cho hệ thống điện thoại điều độ chạy tàu các ga". Nghiên cứu nhằm xây dựng mô hình hệ thống thông tin chỉ huy chạy tàu hiện đại, linh hoạt, bảo mật cao, thay thế dần các thiết bị điện thoại hữu tuyến truyền thống, đặc biệt tại các khu đoạn có hạ tầng viễn thông xuống cấp hoặc khó mở rộng. Hệ thống được thiết kế trên nền tảng công nghệ VoIP, cho phép truyền tải tín hiệu thoại qua mạng IP riêng biệt của ngành đường sắt, đảm bảo chất lượng âm thanh rõ ràng, ổn định, có khả năng liên lạc nhiều điểm cùng lúc, ghi âm, giám sát. Đồng thời, hệ thống cũng hỗ trợ kết nối tương thích với hệ thống chỉ huy chạy tàu hiện hữu, giúp giảm thiểu chi phí chuyển đổi hạ tầng.

Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao, ghi nhận tính ứng dụng thực tiễn cao và phù hợp với định hướng chuyển đổi số hạ tầng thông tin tín hiệu ngành đường sắt. Trong khuôn khổ triển khai, hệ thống điện thoại chỉ huy chạy tàu sử dụng công nghệ VoIP đã được lắp đặt thí điểm tại 14 ga trong phạm vi quản lý của công ty.

Năm 2025 này, công ty đang triển khai nghiên cứu thực hiện đề tài"Nghiên cứu, xây dựng, thử nghiệm phần mềm quản lý kết hợp bản đồ số tuyến đường dây thông tin tín hiệu đường sắt". Đề tài hiện đang trong giai đoạn nghiên cứu và triển khai thực hiện theo đúng kế hoạch khoa học công nghệ năm 2025 của Công ty. Đến thời điểm hiện tại, nhóm thực hiện đề tài đã hoàn thành các bước khảo sát hiện trạng hệ thống đường dây trần và cáp treo; đồng thời đang tiến hành xây dựng cấu trúc cơ sở dữ liệu và thiết kế giao diện phần mềm phù hợp với yêu cầu thực tế khai thác vận hành. Trong giai đoạn tiếp theo, đề tài sẽ tập trung phát triển các chức năng quản lý thông tin thiết bị, định vị tuyến trên bản đồ số, tích hợp khả năng cập nhật hiện trạng. Phần mềm sẽ được thử nghiệm thực tế trên một số khu gian tiêu biểu trước khi hoàn thiện và đánh giá tổng thể.

"Đề tài nghiên cứu này hướng đến giá trị tăng hiệu quả quản lý tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt với giải pháp số hóa toàn bộ dữ liệu về đường dây trần và cáp treo để giúp giảm đáng kể thời gian và chi phí cho công tác thống kê, cập nhật hiện trạng, phục vụ kiểm tra, duy tu, bảo trì. Bên cạnh đó, nghiên cứu là một bước tiến quan trọng trong lộ trình chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý kết cấu hạ tầng thông tin tín hiệu, dễ dàng mở rộng kết nối với các hệ thống khác trong tương lai. Mục tiêu sau khi hoàn thiện, phần mềm có thể được áp dụng cho toàn bộ mạng lưới đường sắt quốc gia mà không phát sinh chi phí bản quyền, nhờ phát triển nội bộ theo hướng mã nguồn mở và kiến trúc linh hoạt", đại diện nhóm nghiên cứu chia sẻ.