Gỡ "nút thắt" hạ tầng trạm sạc xe điện - Kỳ 1: Sức "nóng" thị trường xe điện Việt Nam

Net Zero - Động lực phát triển của thị trường xe điện

Việt Nam là một trong những quốc gia tuyên bố thực hiện cam kết Net Zero (phát thải ròng bằng 0) vào năm 2050 tại Hội nghị Thượng đỉnh khí hậu COP26 diễn ra ở Glasgow (Scotland) vào năm 2021.

Những vấn đề liên quan đến phát thải ròng được Chính phủ đề cập rõ từ việc đẩy mạnh phát triển nền công nghiệp, tốc độ đô thị hóa nhanh và sự tăng trưởng mạnh mẽ của số lượng ô tô lăn bánh. Những yếu tố này khiến lượng phát thải khí CO₂ của Việt Nam ở mức cao bậc nhất trong khu vực Đông Nam Á. 

Cụ thể, năm 2022, Việt Nam phát thải 327.905.620 tấn CO₂, đứng vị trí thứ 21 trên thế giới. Điều này cũng dẫn đến tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng ở những thành phố lớn. Trong đó, Hà Nội thường xuyên nằm ở vị trí số 1 trong những thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Việc này đặt ra những thách thức lớn cho Chính phủ trong lộ trình tiến tới Net Zero.

Con đường nhanh nhất mà nhà chức trách hướng đến chính là việc phát triển phương tiện xanh, chuyển đổi từ xe sử dụng động cơ đốt trong sang xe điện và xe hybrid. Để cụ thể hóa điều đó, Chính phủ đã áp dụng chính sách mới nhằm khuyến khích người dân chuyển đổi sang xe điện.

Theo Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/01/2022, Chính phủ áp dụng chính sách miễn 100% lệ phí trước bạ cho người mua ô tô điện sử dụng pin từ ngày 01/3/2022 đến hết ngày 28/02/2025 và bằng 50% các loại xe dùng động cơ xăng dầu cùng loại trong 2 năm tiếp theo.

Ba năm trôi qua, chính sách miễn lệ phí trước bạ dành cho ô tô điện đã phát huy hiệu quả rõ rệt khi người dân tích cực chuyển đổi phương tiện, doanh nghiệp đẩy mạnh phát triển sản phẩm mới và thêm nhiều hãng xe điện gia nhập thị trường.

Theo Bộ Tài chính, phát triển xe điện đóng góp đáng kể vào việc giảm phát thải khí nhà kính. Từ số liệu của Bộ Tài chính, theo tính toán sơ bộ, số lượng xe điện ở Việt Nam hiện nay đã đóng góp vào việc giảm tới 0,5 triệu tấn CO₂ tương đương/năm và có tiềm năng đóng góp lớn hơn nữa trong các năm tới khi dự báo lượng xe điện sẽ tăng tới 25 - 30%/năm.

Với xu thế đó, vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 51/2025/NĐ-CP gia hạn miễn lệ phí trước bạ thêm 2 năm (đến hết ngày 28/02/2027) đối với ô tô điện.

Rõ ràng, Net Zero chính là động lực để xe điện phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam trong thời gian qua nhằm giúp giảm đáng kể lượng phát thải ròng cũng như giảm ô nhiễm không khí.

VinFast và phần còn lại

Lấn sân gia nhập thị trường ô tô từ năm 2017 bằng việc xây dựng nhà máy ở Hải Phòng, VinFast cho thấy quyết tâm mạnh mẽ để hiện thực hóa ước mơ có thương hiệu ô tô Việt Nam đầu tiên của hơn 100 triệu người dân trên dải đất hình chữ S.

Bước ngoặt đến với VinFast khi thương hiệu này tuyên bố sẽ trở thành hãng ô tô thuần điện vào năm 2022. VinFast cũng là hãng xe đặt nền móng cho sự phát triển của loại hình phương tiện "xanh" còn lạ lẫm với rất nhiều người Việt Nam.

Thực tế, ô tô điện đã manh nha xuất hiện ở nước ta từ hơn 10 năm trước, nhưng chủ yếu là xe hạng sang nhập khẩu tư nhân nên không phổ biến. Chỉ khi VinFast quyết định chuyển sang sản xuất ô tô năng lượng mới, người dân mới thật sự biết đến xe điện.

Sau 3 năm phát triển, VinFast đã trở thành biểu tượng không chỉ ở xe điện mà còn là thương hiệu có doanh số bán xe ô tô số 1 Việt Nam.

Cụ thể, năm 2023, VinFast bán tổng cộng 34.855 xe, năm 2024 là 87.000 xe và tính đến hết tháng 4/2025 đã có 44.691 xe đến tay khách hàng. Chỉ sau 3 năm phát triển, ô tô điện VinFast đã chiếm hơn 30% thị phần toàn ngành.

Những con số biết nói trên đã thể hiện sự thống trị tuyệt đối của thương hiệu ô tô Việt ở thị trường trong nước trước những đối thủ sừng sỏ như Toyota, Hyundai…

Doanh số ấn tượng trên càng ý nghĩa hơn khi thị trường trong nước chứng kiến cuộc đổ bộ của xe Trung Quốc. Trong đó, BYD, Aion, Wuling, Haima, Geely… đều gia nhập cuộc đua thị phần xe điện.

Bên cạnh đó, các hãng xe xăng truyền thống cũng đang dần bắt nhịp xu hướng chuyển đổi "xanh" mới ở Việt Nam. Không mạnh ở mảng xe điện, các hãng xe Nhật Bản sử dụng xe hybrid làm cầu nối để người dân tiếp cận xe năng lượng mới.

Theo đó, Toyota tung ra nhiều sản phẩm như Corolla Cross, Yaris Cross, Camry, Corolla Altis, Innova Cross; Honda với CR-V, Civic, HR-V và KIA là Sorento…

Nếu như các hãng xe khác kinh doanh theo phương thức bán hàng truyền thống chủ yếu thì VinFast làm nhiều hơn thế. Thương hiệu thuần điện này quan tâm đến môi trường với những chính sách bán hàng ưu tiên giúp Việt Nam "xanh" hơn, khuyến khích người dùng mua xe điện.

Nổi bật nhất là chiến dịch "Vì Thủ đô trong xanh" và "Vì TP.HCM trong lành có VinFast thêm xanh" khi khách hàng mua xe sẽ được ưu đãi đến 70 triệu đồng; Chương trình "Đổi xe xăng, lên đời xe điện VinFast thông minh" với mức hỗ trợ lên đến 90 triệu đồng.

VinFast cũng mới công bố giảm thêm 4% cho tất cả khách hàng mua xe điện giúp giá xe rẻ nhất so với xe xăng cùng phân khúc. Bên cạnh đó, hãng cũng miễn phí sạc đến 30/6/2027 nên chi phí nhiên liệu sử dụng ô tô điện VinFast hiện tại bằng 0 đồng. Khách hàng mua xe trước đó cũng không bị "bỏ lại phía sau" với chính sách cộng điểm VinClub để sử dụng các dịch vụ của Tập đoàn VinGroup.

VinFast đang nỗ lực để phủ kín các dải sản phẩm, hiện hãng đã có những bước đi đầu tiên ở mảng xe thương mại bằng việc tung ra hàng loạt mẫu xe mới. Trong đó, những mẫu xe Geen hướng đến khách hàng kinh doanh dịch vụ vận tải taxi nổi bật như: VinFast Nerio, Herio, Minio và Limo.

Đặc biệt, dòng xe 7 chỗ Limo Green đang rất được khách hàng quan tâm khi phân khúc này VinFast vẫn đang khuyết sản phẩm. Bằng chứng là việc ngay ở ngày thứ 3 mở cọc đã có đến 45.813 đơn hàng cho 4 dòng xe Green, trong đó số lượng lớn dành cho Limo Green.

Ngoài ra, hãng xe Việt cũng mới tung ra mẫu xe VinFast EC VAN hướng đến các hộ kinh doanh hàng hóa nhỏ lẻ, tối ưu chi phí lợi nhuận và sự linh hoạt khi di chuyển trong thành phố.

Tương lai, VinFast cũng tiết lộ sẽ có thêm những sản phẩm mới như ô tô điện 16 chỗ, xe tải nhẹ 1,5 tấn…

Với sự phát triển đồng bộ dải sản phẩm từ xe du lịch đến thương mại, chính sách bán hàng linh hoạt và trách nhiệm với môi trường, VinFast đang bỏ lại phía sau các đối thủ trong cuộc đua xe xanh tại Việt Nam không chỉ hiện tại mà còn cả hành trình dài trong tương lai.