Ô tô Trung Quốc phù phép đăng ký nhưng chưa lăn bánh

Doanh số bán ô tô Trung Quốc đẹp là có lý do

Trung Quốc đang là thị trường ô tô lớn nhất thế giới với hàng trăm thương hiệu nội địa sản xuất đủ các dòng xe. Tổng kết doanh số năm 2024, toàn thị trường ô tô Trung Quốc tiêu thụ đến 27,477 triệu chiếc, tăng 5,2% so với năm 2023. Con số trên tiếp tục giúp Trung Quốc đạt năm thứ 2 liên tiếp có mức tiêu thụ vượt 25 triệu chiếc.

Theo đó, ở Trung Quốc tồn tại thực trạng đáng báo động khi “ô tô cũ 0 km”, có nghĩa xe đã đăng ký, nhưng chưa từng lăn bánh. Thực trạng này diễn ra trong nhiều năm và mới chỉ được phơi bày gần đây.

Cụ thể, một số đại lý đã liên kết với nền tảng bên thứ 3 hoặc các công ty bên ngoài để làm thủ tục mua bán, xuất hóa đơn, đăng ký xe. Tuy nhiên, những chiếc xe đã xong thủ tục đăng ký, nhưng vẫn nằm tại kho bãi và chưa từng được lăn bánh.

Chiêu trò này của đại lý nhằm đạt chỉ tiêu bán hàng, tận dụng ưu đãi trợ giá và xả hàng tồn kho khi số lượng xe chưa bán còn quá nhiều.

Theo các nhà phân tích, thực trạng này bắt nguồn từ những vấn đề nội tại của hệ thống ngành ô tô Trung Quốc. Trong đó, năng lực sản xuất của các hãng đều dư thừa, nhà máy luôn vượt công suất thiết kế đã khiến cung vượt cầu.

Được biết, tính riêng tháng 4/2025, lượng xe du lịch tồn kho trên toàn Trung Quốc đạt 3,5 triệu chiếc. Một số nhà sản xuất chỉ hoạt động với công suất chưa đến 50%, buộc họ phải sử dụng các biện pháp quyết liệt để giải phóng hàng tồn.

Ngoài ra, ở Trung Quốc, không chỉ cạnh tranh về số lượng mà giá cả cũng khiến thị trường ngày càng khốc liệt. Các hãng xe hầu hết đều phụ thuộc vào trợ cấp của Chính phủ, đặc biệt là trong mảng xe năng lượng mới (NEV). Những điều này đã tạo điều kiện cho chiêu trò kinh doanh không minh bạch này tồn tại và phát triển mạnh như hiện nay.

Người dùng “ôm” rủi ro

Những chiếc ô tô cũ, nhưng chưa từng lăn bánh ở Trung Quốc vẫn được bán theo diện xe đã qua sử dụng. Điều này sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro dành cho người dùng.

Theo giới phân tích, những chiếc xe đã đăng ký này đánh vào tâm lý người dùng khi có giá rẻ hơn xe mới đến 30 - 40% nên được nhiều người quan tâm. Tuy nhiên, song hành với mức giá là chế độ bảo hành đã được kích hoạt từ khi hoàn tất thủ tục đăng ký. Có xe tồn kho 1 - 2 năm nên thời gian bảo hành cũng đã bị giảm đi đáng kể, nhưng nhiều người dùng không nắm được điều này.

Rủi ro tiếp theo là những mẫu xe đã đăng ký này còn đi kèm với các khoản vay chưa thanh toán hoặc lịch sử sở hữu không rõ ràng khiến người mua có thể gặp rắc rối pháp lý hoặc tài chính.

Các nhà phân tích cảnh báo hậu quả lâu dài của thực trạng này vượt xa phạm vi của từng giao dịch riêng lẻ. Dữ liệu bán hàng bị thổi phồng có thể làm sai lệch đánh giá của nhà đầu tư, che mờ nhu cầu thực tế của thị trường và bóp méo sự cạnh tranh.

Đơn cử, giá xe đã qua sử dụng của mẫu BYD Qin L đã giảm 30-40% so với giá niêm yết, kéo theo sự sụt giảm của các mẫu xe cạnh tranh và dẫn đến sự sụp đổ kỳ vọng về giá trên toàn thị trường.

Dù phát triển mạnh, nhưng nền công nghiệp ô tô Trung Quốc đang bắt đầu vào giai đoạn khó khăn, thoái trào bởi sự chuyển đổi. Một số địa phương cũng đã bắt đầu cắt giảm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp sản xuất ô tô khiến sản lượng tiêu thụ xe gặp khó.

Chính điều này đã khiến những chiêu trò trong kinh doanh ô tô có cơ hội phát triển, một cuộc khủng hoảng thừa xe đang hiện hữu ở Trung Quốc. Doanh nghiệp thì không đẩy được xe, tồn kho cả nghìn chiếc, người dân thì tham rẻ mua xe không đảm bảo dẫn đến nhiều hệ luỵ.

Không ngoại trừ khả năng, các hãng ô tô Trung Quốc sẽ tìm cách xuất khẩu xe sang một số thị trường khác. Vô tình, những nơi được chọn lại trở thành bãi phế liệu khổng lồ của xe Trung Quốc, thực trạng báo động hiện hữu rất khả thi với những quốc gia đang phát triển.