Ô tô nhập khẩu tràn về Việt Nam khiến xe lắp ráp gặp khó

Ô tô nhập khẩu tăng mạnh

Số liệu của Cục Hải quan cho thấy, trong tháng 9/2025, lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu vào Việt Nam đạt khoảng 17.295 chiếc, trị giá khoảng 402 triệu USD, tăng 6,3 % so với tháng 8.

Về nguồn gốc, Indonesia vẫn đang là thị trường có nhiều xe nhập khẩu vào Việt Nam nhất với 7.452 chiếc, tăng 11,7%, Thái Lan là 4.279 chiếc, giảm 20% và nhập từ Trung Quốc với 4.095 chiếc, tăng 28,4% so với tháng trước. Ba thị trường lớn nhất này đã đạt 15.826 chiếc, tăng 4,1% so với tháng trước và chiếm tới 92% tổng lượng xe nhập khẩu về Việt Nam.

Luỹ kế 9 tháng năm, số lượng ô tô nguyên chiếc nhập khẩu về Việt Nam đạt 155.047 xe, tăng 24% so với cùng kỳ năm trước, trị giá đạt 3,4 tỷ USD, tăng 33,3%. Trong đó, ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống là 117.081 chiếc, tăng 14% và ô tô vận tải là 19.988 chiếc, tăng 84,7%.

Số liệu trên cho thấy, ô tô Trung Quốc đang gia tăng sự hiện diện của mình ở thị trường Việt Nam. Các hãng xe đến từ đất nước tỷ dân liên tục ra mắt những sản phẩm mới đánh đúng vào nhu cầu của người dùng về ô tô giá rẻ, xe năng lượng mới.

Chuyên gia Nguyễn Thanh Hải cho rằng, đa số người dùng hiện nay vẫn thích xe nhập khẩu nếu mức giá ngang xe lắp ráp thì việc họ lựa chọn là đương nhiên.

“Ô tô lắp ráp trong nước giờ đây không còn có quá nhiều lợi thế khi mức giá chưa cho thấy sự cạnh tranh, trang bị chưa tương xứng với số tiền mà người dùng bỏ ra. Do đó, đa số người dùng vẫn thích xe nhập khẩu, đặc biệt nếu so với giá bán và trang bị thì xe Trung Quốc đang chiếm lợi thế”, ông Hải nói.

Nếu nhìn tổng quát thị trường, xe sản xuất, lắp ráp trong nước có doanh số tốt và tăng trưởng chỉ có ô tô điện VinFast. Hãng xe điện Việt Nam đang có nhiều sản phẩm chiến lược để cạnh tranh hướng đến phân khúc xe chạy dịch vụ với doanh số liên tục lập kỷ lục.

Trong khi đó, các hãng xe Nhật Bản, Hàn Quốc… đang dần tỏ ra hụt hơi khi doanh số giảm mạnh bởi sự cạnh tranh mạnh mẽ hơn đến từ xe Trung Quốc và xe điện.

Doanh nghiệp lắp ráp xe đứng trước nhiều thách thức

Trước thực trạng người dùng yêu thích xe nhập khẩu, sản lượng xe nhập khẩu liên tục tăng tạo nên những thách thức và áp lực với Việt Nam. Thời điểm hiện tại, thị trường ô tô trong khu vực ASEAN tăng trưởng khiêm tốn chỉ khoảng 2 - 3% so với cùng kỳ. Trong khi đó, Việt Nam nhập khẩu ô tô tăng mạnh khiến doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp trong nước đứng trước nhiều thách thức.

Theo chuyên gia, nếu Việt Nam phụ thuộc vào nhập khẩu ô tô thì chuỗi cung ứng có thể bị gián đoạn trong tương lai. Đồng thời, không đẩy mạnh gia tăng tỷ lệ nội địa hóa ô tô thì nước ta có thể mất cơ hội phát triển chuỗi giá trị nội ô tô giống như các nước sản xuất lớn hơn trong ASEAN.

Hơn nữa, các hãng xe đang kinh doanh ở Việt Nam đang chuyển sang nhập khẩu nhiều dòng xe thay vì lắp ráp trong nước. Điều này sẽ khiến tỷ lệ nội địa hóa tiếp tục giảm, nguồn thu thuế bị ảnh hưởng.

Có thể thấy rõ, thách thức lớn nhất là việc các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô cần nâng cao năng lực sản xuất, cải tiến công nghệ và đa dạng hóa sản phẩm. Việc nâng cao chất lượng và tối ưu hóa chi phí sản xuất là những yêu cầu tất yếu để các doanh nghiệp trong nước có thể cạnh tranh với xe nhập khẩu.

Một số nhà sản xuất cũng đã bắt đầu đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ và mở rộng các nhà máy sản xuất linh kiện trong nước, nhằm tăng tỷ lệ nội địa hóa và giảm sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu.

Ngoài ra, các chính sách phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ cũng đã được Chính phủ đề ra nhằm thúc đẩy sản xuất linh kiện ô tô, hướng đến mục tiêu nâng tỷ lệ nội địa hóa lên khoảng 35% vào năm 2020 và đạt 65% vào năm 2035.

Nếu vượt qua thách thức, khó khăn để nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm và mức giá tốt, ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước mới có nhiều cơ hội cạnh tranh, không bị xe nhập khẩu lấn lướt. Từ đó, chuỗi cung ứng của Việt Nam mới không thể bị gián đoạn hay phụ thuộc vào các nước đang xuất khẩu nhiều nhất là Indonesia, Thái Lan và Trung Quốc.