Liên minh trạm sạc xe điện Trung Quốc ở Việt Nam, liệu có khả thi?

Ô tô Trung Quốc tràn vào Việt Nam, xe điện sẽ giúp đua đường dài

Khoảng 5 năm trở lại đây, thị trường ô tô Việt Nam có sự biến động mạnh mẽ khi hàng loạt thương hiệu mới, các dòng xe mới lần đầu được ra mắt khách hàng Việt Nam.

MG là thương hiệu ô tô Trung Quốc đầu tiên có màn trở lại thị trường nước ta sau khi từng rời bỏ vào năm 2011. Thời điểm đó, MG chỉ phân phối xe xăng, cho đến năm 2024 với dòng xe điện MG4 đầu tiên.

Trong khi đó, rất nhiều hãng xe Trung Quốc gia nhập thị trường Việt Nam với tầm nhìn là quốc gia sẽ ưu tiên phát triển xe điện. Điều này hoàn toàn phù hợp xu thế phát triển bởi Việt Nam đang có một thương hiệu ô tô điện nội địa với dải sản phẩm đa dạng là VinFast.

Tiếp sau MG, nhiều thương hiệu Trung Quốc khác xuất hiện như Wuling, BYD, Aion, Geely, Lynk & Co… Các hãng xe hoặc thuần điện hoặc sở hữu những dòng xe điện được phân phối chính hãng ở Việt Nam.

Các hãng xe Trung Quốc liên tục xuất hiện, nhưng chưa tạo được dấu ấn riêng và chưa có cái tên nào thực sự nổi bật khiến làn sóng ô tô không thể hiện thực hóa như xe máy cách đây 20 năm.

Theo chuyên gia Nguyễn Thanh Hải, các hãng xe Trung Quốc ồ ạt vào Việt Nam nhiều, nhưng khó tạo thành làn sóng như xe máy trước đây.

“Ô tô khác xe máy là bởi giá trị lớn, chi phí nuôi cao hơn và bất tiện hơn xe máy khi không thể vào ngõ nhỏ. Điều này khiến làn sóng ô tô Trung Quốc được người dùng ủng hộ như xe máy trước đây rất khó”, ông Hải nói lý do.

Thực tế, dù đã rầm rộ vào thị trường với hàng loạt hãng xe mới, nhưng số lượng xe Trung Quốc lăn bánh ở Việt Nam vẫn khá khiêm tốn. Hệ quả, nhiều mẫu xe phải giảm giá hàng trăm triệu đồng để xả kho hàng tồn.

Vấn đề lớn nhất của xe Trung Quốc vẫn đến từ mức giá cao khi mở bán, thậm chí đắt hơn xe Nhật Bản, Hàn Quốc. Điều đó khiến người dùng vốn đã định kiến xe Trung Quốc lại càng có lý do để không chọn khi giá cao so với giá trị mà người dùng nhận lại.

Ngoài ra, với ô tô điện, không chỉ giá cao, trạm sạc còn là rào cản khiến người dùng Việt chưa dám sử dụng xe Trung Quốc. Tuy nhiên, các hãng xe Trung Quốc vẫn phải tìm ra lời giải cho bài toán trạm sạc vì xe điện là con đường duy nhất để đua đường dài nếu muốn tồn tại ở Việt Nam.

Liên minh trạm sạc xe điện Trung Quốc liệu có phải cứu cánh?

Hai năm qua, rất nhiều xe điện của các hãng xe Trung Quốc đã được giới thiệu và bán ra chính thức, nhưng số lượng lăn bánh trên đường vô cùng khiêm tốn. Không giống như xe động cơ đốt trong chỉ cần đổ xăng/dầu, xe điện cần mất nhiều thời gian sạc… nhưng bài toán trạm sạc nhanh ở đâu thì vẫn chưa có lời giải.

Khi được hỏi về việc liệu có đầu tư xây dựng hệ thống trạm sạc nhanh công cộng, các hãng xe Trung Quốc đều trả lời không mà sẽ phụ thuộc vào bên thứ 3 hoặc khách hàng sẽ sạc tại nhà.

Thế nhưng, trạm sạc bên thứ 3 chỉ có ở thành phố lớn và cũng chỉ lác đác đếm trên đầu ngón tay, người có nhà riêng để sạc cũng tương tự. Đặc biệt, giá trạm sạc bên thứ 3 đến 10 nghìn/kW, đắt gần gấp 3 so với VinFast.

Khi bị đẩy vào thế chân tường, các hãng ô tô Trung Quốc đã nảy ra ý tưởng thành lập liên minh trạm sạc xe điện. Đây được xem là phương án tối ưu để giải quyết bài toán trạm sạc xe điện trước mắt nhằm mục đích bán xe.

Kỳ vọng là thế, nhưng từ ý tưởng đến khi thực hiện thành công vẫn còn là chặng đường dài và đối mặt với không ít thách thức khi nhiều hãng cùng làm.

Chuyên gia Hải cho rằng, liên minh trạm sạc xe điện cũng là ý tưởng hay, nhưng còn đối mặt với nhiều thách thức.

Đầu tiên, liên minh trạm sạc xe điện Trung Quốc sẽ phải giải quyết khó khăn mà VinFast từng gặp phải ở giai đoạn đầu tiên là thuê đất. Các vị trí thuận tiện hiện nay đều đang làm trạm sạc VinFast, trong khi giá thuê đất ngày càng tăng kéo theo chi phí cao và để làm trạm sạc sẽ cần lâu dài.

Tiếp theo, vốn đầu tư của mỗi hãng xe không đều. Đương nhiên hãng bán nhiều xe sẽ phải bỏ vốn lớn, hãng bán ít không muốn bỏ nhiều tiền. Điều đó khiến việc đầu tư, sử dụng sẽ không đồng bộ.

Trạm sạc của liên minh sẽ không khác các bên thứ 3 khi đơn giá sạc có thể lên đến 10 nghìn/kW, câu hỏi đặt ra là người Việt có dám chấp nhận dùng xe Trung Quốc với giá sạc điện đó thay vì 3,8 nghìn/kW như VinFast.

Nếu giá trạm sạc của liên minh xe Trung Quốc rẻ thì câu hỏi đặt ra là bao giờ mới thu hồi được vốn đầu tư?

Được biết, giá mỗi trụ sạc VinFast do V-Green nhượng quyền hiện giờ có giá 143 triệu cho trụ 30 kW, 278 triệu cho trụ 60 kW, 415 triệu là giá trụ 120 kW, trụ 150 kW giá 676 triệu và 3,2 tỷ với trụ siêu nhanh 300 kW. Ngoài ra, trạm sạc còn phải đảm bảo hệ thống biến áp, hạ thế và giấy phép hoạt động.

Chiếu theo mức giá tham khảo trên, mức đầu tư cho một trạm sạc với khoảng 5 - 7 trụ sạc như VinFast bây giờ, các hãng xe Trung Quốc phải bỏ ra vài tỷ đồng.

“Rất nhiều thách thức, đặc biệt số vốn bỏ ra để làm trạm sạc xe điện vô cùng lớn bởi hiện tại các doanh nghiệp phải tự lực, chưa có chính sách hỗ trợ của Chính phủ, chưa có quy hoạch và chuẩn sạc như các hãng Trung Quốc đã làm ở quê nhà. Do đó, liên minh trạm sạc này rất khó thực hiện hoặc có cũng khó nhân rộng, phủ mạnh như VinFast hiện nay”, chuyên gia Hải nêu quan điểm.

Những khó khăn bủa vây khiến liên minh trạm sạc xe điện Trung Quốc chỉ hay khi còn là ý tưởng, đến khi bắt tay vào làm thực tế thì lại hoàn toàn khác.

Vô hình chung, các hãng xe Trung Quốc rơi vào vòng lặp, không có trạm sạc - không ai dám mua - bán được ít xe - không dám đầu tư làm trạm sạc.